Waarom dit een fout plan is 
De Keer verdient veel betere invulling

Met de steun van vele honderden sympathisanten verzet het actiecomité van bewoners en omwonenden ‘Red de Keer’ zich tegen het plan van de Vlaamse regering om in deze waardevolle open ruimte 200 ha te herbestemmen als zoekzone voor industrie in het kader van het ENA (Economisch Netwerk Albertkanaal).
 

Onze argumenten:

1    Het belang van open ruimte en natuur

​

De Keer is als 300 ha grote open ruimte en groene long vlakbij Antwerpen bijzonder waardevol. De rust, de vergezichten, de natuur worden sterk gewaardeerd, niet alleen door de bewoners en omwonenden maar al evenzeer door fietsende of wandelende bezoekers. Die waarde moet behouden blijven. In een steeds meer verstedelijkt gebied is open ruimte van levensbelang, ook voor inwoners van de stad en de rand. De coronapandemie heeft de functie van dergelijke open zones nabij dichtbevolkte gebieden nog extra in de verf gezet.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

• Bij het ontstaan van de eerste ENA-plannen (2004) was de ernst van de klimaatwijziging nog niet doorgedrongen. Ondertussen zijn de hele samenleving én alle overheden (lokaal, regionaal, federaal, Europees, wereldschaal) de klimaatproblematiek en daarmee samenhangend de noodzaak van maatregelen, onder meer de betonstop (nu bouwshift) steeds belangrijker gaan vinden. Red de Keer benadrukt dat onder de geplande stop op het aansnijden van open ruimte niet alleen woningen maar ook fabrieken en bedrijven vallen. Een industriezone op De keer is dus meer dan ooit een slecht idee.     

​

• Een studie van Hogeschool Gent (zie ook De Standaard 19 april 2021) wijst op de onbetaalbaarheid van de bouwshift als men zich toespitst op woonzones/woonuitbreidingsgebieden. De overheid kan veel meer resultaat boeken door zich te concentreren op industriezones (lees: herbestemmen voor open ruimte, en zeker niet het omgekeerde).
   

• Dat de grote open ruimte op de Keer alleen al omwille van haar nut voor het klimaat moet behouden blijven, leren we ook in de nieuwe "argumentatienota water-bodem-klimaat", geschreven door een bereidwillige landbouwkundig ingenieur–bodemkundige. Hij bekeek de “fysische aspecten” van de Keer: de situatie van het grondwater, het oppervlaktewater, de klimaataspecten, de bodem. Die oefening levert een aantal nieuwe, sterke argumenten. Lees deze nota HIER. 

​

• Het is pijnlijk als gemeentebesturen samen met hun burgers maatregelen treffen in het kader van het burgemeestersconvenant, waarvan de resultaten voor een groot deel zouden tenietgedaan worden door de komst van een grote industriezone. Bewoners van de Keer voelen zich ook in dit opzicht voor schut gezet: welke zin hebben onze persoonlijke klimaatinspanningen?

​

• Een ander, recenter opgedoken probleem: Vlaanderen zal voor Europa (terecht) moeten buigen i.v.m. de stikstofvervuiling die kwetsbare natuur vernietigt. Nederland moest al megalandbouwbedrijven sluiten en verkeersmaatregelen nemen. Media opperen dat zelfs Oosterweel nu in het gedrang kan komen: “De stikstofcrisis dreigt onze economie lam te leggen. (…) Dat zou de bouwsector en de verdere ontwikkeling van de haven aan banden leggen.” 

​

• Als het ENA op de Keer nu reeds één zekerheid inhoudt, dan is het wel heel veel bijkomend verkeer en dus veel nieuwe stikstofvervuiling bovenop dat wat de nieuwe bedrijven zelf zouden veroorzaken.

​

• De aangekondigde uitvoering van “Groenpool Antwerpen” belooft aanleg van nieuwe natuur en versterking van bestaande natuur, maar dan wel rónd i.p.v. óp de Keer – deels ter compensatie van bv. onteigende landbouwpercelen. Mooi. Maar i.p.v. te vernietigen en elders te compenseren laat met beter de open ruimte op de Keer intact en versterkt men dáár de aanwezige natuur. 

​

• Nieuwe bossen zijn een zeer nuttige klimaatmaatregel. In plaats van te kiezen voor industrie zouden we de regering liever nuttiger gebruik zien maken van (een deel van) de Keer voor de aan te planten bossen waar de Vlaamse minister Demir locaties voor zoekt. Waarom niet op bedekte stortplaatsen van oude zavelputten, of op niet meer gebruikte landbouwgronden?

​

• Nog een ander milieuprobleem dat nijpend wordt door de klimaatwijziging: de terugkerende droogte, de te lage grondwaterspiegel. Een deel van de Keer herbergt overstromingsgevoelige stukken en bronnen.  Er is net een beleid nodig van ontharding ipv meer beton in de vorm van industrie en nieuwe wegen. 

​

​

​

​

​

​

​

​

 

 

 

 

 

 

2    Deze ENA-bedrijven horen elders thuis

​

​

• De regering gaat volgens het besluit van 18 december 2020 het VLAIO (Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen) laten onderzoeken of aan het beoogde soort bedrijven (overslagbedrijven, containertrafiek) nog veel nood is, en zo ja: of die het beste op de Keer komt dan wel in de haven zelf. 

​

• Voor Red de keer zou daar best een volledige maatschappelijke kosten-baten analyse aan toegevoegd worden. Die moet in de balans dus ook de externe kosten afwegen van verlies aan natuur en open ruimte, luchtvervuiling, klimaatopwarming, betonnering, fijnstof…

​

• Dit ENA op deze plaats is om verschillende redenen geen goed idee. Het is onverantwoord om deze open ruimte, natuur en de bewoners en landbouwbedrijven op te offeren voor industrie, terwijl elders nog meer dan genoeg industrieterreinen braak liggen, bijvoorbeeld in het havengebied, of op nog te saneren industriegronden. 

​

• Een pervers argument vóór dit ENA zit in de “wet Major”. Die oude regeling biedt aan werknemers in het havengebied een speciaal sociaal en financieel beschermd statuut. Als werkgevers omwille van dat statuut bedrijven liever vestigen net buiten het havengebied in plaats van ín dat gebied op nog wél aanwezige industriezones, dan kan men ze geen ongelijk geven, maar dan is dat een bijzonder wrang gegeven. Daar mogen de Keer, zijn bewoners en bezoekers niet het slachtoffer van worden, dat probleem moet op een andere manier opgelost worden. (De havenvakbonden, de regering en de EU onderhandelen al lang over een afzwakking van de wet Major, maar zover is het nog altijd niet).

​

• Een argument waar de regering mee schermt is: hier komen watergebonden bedrijven (Albertkanaal). Dat is goed voor de transport modal shift, akkoord: meer transport over het water. Maar het belang van dat argument is erg relatief , want in bepaalde plannen is voor watergebonden activiteit slechts sprake van 25 ha van de 200 ha bedrijventerrein (1/8). De rest zou men dan invullen met een gemengd regionaal bedrijventerrein en een transport- distributie- en logistiekzone (TDL). De vlakbij gelegen kmo-zone Ter Straten met bedrijven die aan het kanaal grenzen bewijst trouwens het tegendeel: met goede wil zijn er twee te vinden die “watergebonden” activiteit vertonen. 

​

• En als de regering zwaait met het argument dat hier vooral overslagbedrijven komen (water/wegvervoer + bijkomende tewerkstelling), dan horen die opnieuw niet hier thuis, nauwelijks een 15-tal km verwijderd van de haven, maar wel in het havengebied zelf. 

• 
  -    Overslagbedrijven brengen overigens erg weinig bijkomende tewerkstelling met zich en nauwelijks toegevoegde waarde, zeggen eminente economen zoals Geert Noels, maar wel grote externe kosten voor de hele samenleving: verlies van open ruimte en natuur, transport, luchtvervuiling, fijn stof, klimaatschade ...

​

• Red de Keer denkt dat er heel wat andere activiteiten een nieuwe en mooiere toekomst voor de Keer kunnen vormen dan industrie. Kleinschalige, ándere economie en landbouw met korteketenverkoop, toerisme, wandel-themaroutes, kinderboerderij, passieve recreatie, …

​

​

3    De bewoners en gebruikers van de Keer en omstreken

 

• De nood aan werkgelegenheid waar sommigen mee schermen is in de betrokken gemeenten een vals argument, dat bewijzen de tabellen. 

​

• Op de Keer staan flink wat historisch waardevolle gebouwen.

​

• De Keer is niet “leeg” (wat men zou kunnen opmaken uit de studies en plannen, die het nooit over de getroffen inwoners hebben, in bepaalde studies spreekt men van “bewoning = 0”): in het gebied en vlakbij erbij aangrenzend, wonen wel degelijk 160 gezinnen. De industrieplannen combineren met kwalitatief wonen is ondenkbaar.

​

• De onzekerheid en de sluipende besluitvorming maakt het leven op de Keer zo ondraaglijk dat sommigen hun woning verkopen. Sluipende wordt slopende besluitvorming. Is het wachten tot de bewoners en landbouwers zelf vertrekken? Wil men via een langzame uitverkoop een nieuw Doel creëren?

​

• De Keer is in hoofdzaak agrarisch gebied (77%). Hier zijn soms nog jonge landbouwers met een toekomstperspectief actief, sommige bedrijven zijn nieuw en hebben zware investeringen gekost, terwijl de overheid de bedrijfsleider niet voldoende op de hoogte bracht van de ENA-plannen. 34 landbouwers zijn gekend bij de mestbank, waarvan zelfs 14 hun bedrijfszetel in het gebied hebben (cijfers dateren van 2012). Dit waardevol agrarisch gebied opgeven is onaanvaardbaar gezien de quasi onmogelijkheid om vergelijkbare landbouwgrond te verwerven, zeker in deze regio. 

​

• Voor het drinkwaterbedrijf WaterLink langs het Albertkanaal in Oelegem is met zo’n vlakbij gelegen groot bedrijventerrein de kans op microverontreiniging van deze drinkwaterbron niet ondenkbaar.

​

​

​

4    Mobiliteit
 

• Al lang gaan de dorpskernen en de lokale verbindingswegen dagelijks gebukt onder sluipverkeer bij filevorming op de autosnelwegen E313/E34. Het vracht- en personeelsvervoer van zoveel nieuwe bedrijven zou het verkeersinfarct op de autosnelweg E313/E34 nog veel erger maken. Bedrijfleiders zien hun producten en personeel niet graag stilstaan in de file. In de kmo-zones van Wommelgem trekken bedrijven zelfs weg naar oorden waar ze minder lijden onder de files. 

​

• Bijkomende wegeninfrastructuur (Oosterweel, A102, bijkomende rijvakken E313) lossen het mobiliteitsprobleem niet op maar verschuiven de files en lokken steevast nog meer verkeer aan - een gekend fenomeen waar mobiliteitsspecialisten voor waarschuwen.

​

• Bij smogalarm piekt het in de regio rond Antwerpen. Bijkomende industrie en bijhorende trafiek zal alleen maar voor meer fijn stof zorgen.

​

• Ongetwijfeld zal dit ENA de in het Toekomstverbond met de burgerbewegingen en de overheid vastgelegde beloftes van modal shift negatief beïnvloeden: terwijl men enerzijds het gemotoriseerde wegverkeer wil verminderen ten voordele van fiets, openbaar vervoer, water … komt er juist veel bijkomend wegtransport van personen en goederen.

​

Dus zegt Red de Keer: wij zijn niet tégen industrie, maar vestig nieuwe bedrijven dan in zones die daar reeds voor bestemd zijn en waar het alleszins qua locatie zinvoller is en vergroot de verkeerswaanzin in onze regio niet, zodat de voor de brede regio zo waardevolle open ruimte op de Keer bewaard blijft voor de toekomst.